عظیمترین انفجار ۳۰ سال اخیر زمین که ستون غبارش ۶۰ کیلومتر بالا رفت! (+عکس)
تاریخ انتشار: ۱۷ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۳۶۵۶۲۶
محققان توانستند ارتفاع ستون فوران آتشفشان تونگا که دهانه آن زیر سطح اقیانوس قرار دارد و در ژانویه فوران کرد را اندازهگیری کنند. نتایج نشان میدهند که این بلندترین فوران در نوع خود بوده که تاکنون به ثبت رسیده است. به گزارش خبر آنلاین؛ یک مطالعه جدید نشان میدهد که فوران آتشفشانی عظیمی که اوایل سال جاری در زیر اقیانوس در تونگا اتفاق افتاد، بلندترین ستون آتشفشانی در نوع خود را ثبت کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
سیمون پراود نویسنده اصلی این پژوهش و دانشمند رشته اتمسفرشناسی در دانشگاه آکسفورد بریتانیا در بیانیهای اعلام کرد: «این یک نتیجه خارقالعاه است. زیرا ما هرگز ابری با این بلندی ندیده بودیم.» کارشناسان و متخصصان آتشفشان شناس مطمئن بودند که فوران آتشفشان تونگا بلندترین فوران در نوع خود بوده است. با این حال، تعیین ارتفاع دقیق ستون این آتشفشان بسیار چالش برانگیز بود.
به طور معمول، محققان ارتفاع یک ستون آتشفشانی را با اندازهگیری دمای نوک آن بدست می آورند. آنها با مقایسه دمای حسرگرهای مادون قرمزی که در ماهوارههای مدار زمین هستند با دمای هوای اطراف، این عدد را به دست می آورند. در اکثر فورانها، تودهها فقط به اولین لایه جو زمین یعنی تروپوسفر که ارتفاع آن ۸ تا ۱۱ کیلومتر بالاتر از سطح دریاست و قسمتهای پایینی استراتوسفر میرسند. در این ارتفاع، مشخصات دمای هوا بسیار قابل پیشبینی است، زیرا با افزایش ارتفاع، دما کاهش پیدا میکند و این امر اندازهگیری ارتفاع ستون را آسان میکند. با اینحال در قسمتهای بالاتر و در استراتوسفر، به دلیل اینکه اشعه ماوراء بنفش توسط لایه اوزون که در مرز بالایی استراتوسفر قرار دارد گیر میکند، دمای هوا گرمتر میشود. محققان در این بیانیه اعلام کردند که دمای هوا در مزوسفر دوباره به شدت کاهش پیدا میکند، و این امر تعیین ارتفاع دقیق ستون تونگا با این روش را غیرممکن میکند. برای غلبه بر این مشکل، محققان روشی را بر مبنای پدیدهای با نام «اثر اختلاف منظر» ابداع کردند. تفاوت آشکار در موقعیت قرارگیری یک شیء وقتی از خطوط دید متفاوت دیده می شود. چیزی شبیه این که یک شیء را با یک چشم باز میبینیم و سپس این چشم را بسته و دیگری را باز میکنیم، به نظر میرسد که جسم جابجا شده باشد. محققان با استفاده از تصاویر هوایی که از سه ماهواره هواشناسی با فاصله زمانی ۱۰ دقیقه ثبت شده بود، تصاویر را به شکل مثلثی در آورند تا ارتفاع دقیق قله این ستون آتشفشانی را تعیین کنند. این کار به تیم این امکان را داد که نه تنها بتوانند حداکثر ارتفاع ستون را اندازه بگیرند، بلکه ببینند که در طول زمان چطور رشد کرده است. محققان میگویند که اجرای این روش جدید به لطف پیشرفتهای اخیر در ماهوارههای هواشناسی امکانپذیر بود. پراود میگوید: « توانایی تخمین ارتفاع این آتشفشان با این روش به دلیل پوشش ماهوارهای خوبی است که اکنون داریم. این کار در یک دهه پیش ممکن نبود. » این روش جدید را میتوان برای فورانهای دیگر و صرفنظر از اندازه آنها به کار برد. همچنین این روش به محققان در استاندارد سازی نحوه اندازهگیری تودههای آتشفشانی کمک میکند. اندرو پراتا، یکی از نویسندگان این پژوهش که دانشمند مطالعات جوی در دانشگاه آکسفورد است و در مطالعه تودههای آتشفشانی تخصص دارد میگوید: «ما میخواهیم این تکنیک را برای فورانهای آتشفشانی دیگر نیز استفاده کنیم و مجموعهای از اطلاعات در مورد ارتفاع ستونها ایجاد کنیم. مجموعه این اطلاعات میتواند توسط آتشفشانشناسها و دانشمندان مطالعات جوی برای مدلسازی پراکندگی خاکسترهای ناشی از آتشفشان در جو مورد استفاده قرار گیرد.» محققان در این بیانیه اعلام کردن که فهمیدن ارتفاع ستونهای تودههای آتشفشانی به آنها کمک میکند تا بفهمند این تودهها چگونه بر تغییرات آب و هوایی تاثیر میگذارد. گزارش: پریسا عباسی/ منبع: لایوساینس
منبع: عصر ایران
کلیدواژه: فوران آتشفشان ستون آتشفشانی ارتفاع ستون اندازه گیری ارتفاع آن توده ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۳۶۵۶۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برخورد دو شراره خورشیدی قوی به زمین
منطقه لکه خورشیدی موسوم به AR ۳۶۶۳ دو شراره خورشیدی قدرتمند را در عرض تنها شش ساعت از یکدیگر شلیک کرد.
به نقل از اسپیس، اولین فوران در شب ۲ مه رخ داد، زمانی که خورشید شراره خورشیدی کلاس X خود را آزاد کرد که قویترین دسته از شرارهها است، باعث خاموشی امواج کوتاه رادیویی در سراسر استرالیا، ژاپن و بخش بزرگی از چین شد.
فوران بعدی در صبح روز ۳ مه رخ داد، زمانی که خورشید یک شراره خورشیدی کلاس M را شلیک کرد که دومین دسته در قدرتمندترین شرارههاست.
کیت استرانگ فیزیکدان خورشیدی در حساب کاربری خود در شبکه ایکس نوشت: یک شراره در کلاس X! منطقه لکه خورشیدی AR ۳۶۶۳ به تازگی یک شراره X ۱.۷ تولید کرده است که یازدهمین شراره بزرگ تاکنون در این چرخه خورشیدی است. این یک شراره تکانشی بود که در مجموع حدود ۲۵ دقیقه طول کشید.
منطقه AR ۳۶۶۳ یک منطقه میزبان لکههای خورشیدی است که به تازگی ظاهر شده است و کشف شده که دو شراره قدرتمند را در یک فاصله کوتاه شلیک میکند.
شرارههای خورشیدی فورانهای بزرگ تابش الکترومغناطیسی خورشید هستند که از چند دقیقه تا چند ساعت طول میکشند. این طغیان ناگهانی انرژی الکترومغناطیسی با سرعت نور حرکت میکند، بنابراین اثر آن بر سمت روز زمین و بر جو بیرونی آن قابل مشاهده است.
شراره خورشیدی از انفجار بزرگ در جو خورشید به وجود میآید و باعث آزاد شدن انرژی در حد یک ششم انرژی خروجی از سطح خورشید در هر دقیقه میشود. این پدیده در سایر ستارگان هم دیده میشود که به آنها نیز «شراره ستارهای» گفته میشود. شراره خورشیدی کلیه لایههای سطح خورشید شامل شیدسپهر، تاج خورشیدی و فامسپهر را تحت تأثیر قرار میدهد و باعث گرم شدن پلاسما تا چندین میلیون درجه کلوین میشود. همچنین باعث سرعت گرفتن الکترونها، پروتونها و یونهای سنگین تا نزدیکی سرعت نور میشود. همچنین اشعهای را تولید میکند و لایههای الکترومغناطیس را ایجاد میکند که شامل کلیه امواج الکترومغناطیس از امواج رادیویی تا اشعه گاما است. شرارهها خود را از آزادسازی انرژی مغناطیسی ذخیرهشده در تاج خورشیدی تغذیه میکنند.
در زمان هر دو فوران، لکه انفجاری خورشید رو به زمین بود و یک پرتاب جرم تاجی (CME) میتوانست حداقل یکی از این شرارههای خورشیدی را همراهی کند. پرتاب جرم تاجی یک دفع بزرگ پلاسما و میدان مغناطیسی است.
خروج جرم از تاج خورشیدی فورانِ پرجرم از باد خورشیدی و افزایش میدانهای مغناطیسی است که از تاج خورشید بیرون میآید و در فضا منتشر میشود. خروج جرم از تاج خورشیدی معمولاً با دیگر پدیدههای خورشیدی مانند شراره خورشیدی همراه است. این پدیده از مناطق فعال خورشید مانند لکههای گروهی خورشید برمیخیزد و در بیشینه، روزانه سه بار فوران جرم از تاج خورشید در قالب باد خورشیدی در فضا منتشر میشود که سرعت مافوق صوت معادل ۲۵۰ تا ۷۰۰ کیلومتر بر ثانیه دارند و این مقدار در کمینه به یک خروج در هر پنج روز میرسد.
بر اساس گزارش پایگاه Spaceweather، اندکی پس از شلیک شراره کلاس X، نیروی هوایی ایالات متحده یک انفجار رادیویی خورشیدی نوع ۲ را گزارش کرد که نوعی سیگنال رادیویی طبیعی منتشر شده توسط گاز لبه جلویی یک پرتاب جرم تاجی است.
نرخ رانش داخل این انفجار نشان دهنده سرعت پرتاب ۹۶۰ کیلومتر بر ثانیهای است. تصاویر تاج نگاری SOHO از آن زمان وجود پرتاب جرم تاجی را تایید کرده است. بخش اعظم آن از شمال سیاره ما عبور خواهد کرد و جناح جنوبی آن در اواخر امروز (۵ مه) یک ضربه چشمگیر به زمین وارد میکند.
یک پرتاب جرم تاجی هدایت شده به سمت زمین میتواند شبکههای برق، شبکههای مخابراتی و ماهوارهها را مختل کند و فضانوردان را در معرض دوزهای خطرناک تشعشع قرار دهد.
با این حال، ناظران آسمان از آنها استقبال میکنند، چرا که میتوانند طوفانهای ژئومغناطیسی را برانگیزند که به نوبه خود نمایشهایی بینظیر در قالب شفق قطبی را ارائه میدهند.
هنگامی که یک شراره خورشیدی به اندازه کافی قوی شلیک شود، یونیزاسیون در لایههای پایینتر و متراکمتر یونوسفر اتفاق میافتد. امواج رادیویی که با الکترونها در این لایه تعامل دارند، به دلیل برخوردهای مکرر که در محیط چگالی بالاتر یونوسفر رخ میدهد، انرژی خود را از دست میدهند و شفق قطبی را پدید میآورند.
باشگاه خبرنگاران جوان علمی پزشکی علوم فضایی و نجوم